Onlangs ontving ik een email van mede-Apeldoorner Mano Lebbink.
Mano heb ik vorig jaar ontmoet tijdens mijn open huis tijdens de ‘SolarDays’. Hij was destijds bezig met het plaatsen van zonnepanelen op zijn eigen woning.

Sinds mei 2009 liggen er 4 Chinese CEEG monokristallijne panelen van elk 175 Wp op zijn woning. Totaal 700 Wp aangesloten op 2 Steca’s 300 omvormers.
Mano heeft de smaak te pakken en heeft , ruim een jaar later, zijn installatie uitgebreid. Opnieuw met 4 panelen, maar deze keer thinfilm panelen van Sharp. Om precies te zijn type NA-F121 (inderdaad 121 Wattpiek per stuk, totaal 484 Wattpiek). Specificaties van de module is te vinden op de website van Sharp Nederland.

De modules hebben een efficiëntie van 8,5% en zijn aangesloten op een Mastervolt Soladin 600 omvormer.
Thinfilm is in opmars, maar in Nederland nog zeker geen gangbare optie.
Omdat praktijkervaring van thinfilm panelen in Nederland nog dun gezaaid is, wil ik u de ervaringen van Mano niet onthouden:

“Heey Berend,

Ik had hoge verwachtingen van de Sharp thinfilm panelen. Na een maand in testfase valt het me echt niet tegen, ben 100% tevreden.
De opbrengst van de 4 x monokristallijn Ceeg 175 Wp viel mij na een jaar toch wel tegen: +/- 510 Kwh. De monokristallijn panelen kosten excl. montage € 3500,00,  een pak met geld. Wat ik echt een nadeel vindt van mono is dat de opbrengst midden in de zomer met hoge buitentemperaturen erg tegen valt. Het rendement daalt dan behoorlijk. Als je kijkt naar de output power dan schommelt de wattage behoorlijk, dit is bij thinfilm een stuk minder. Er zijn periode’s van de dag dat de thinfilm panelen meer power leveren dan de monopanelen. De thinfilm panelen starten eerder op ’s morgens en gaan later uit ’s avonds. Ondanks de lager WP maken deze panelen gewoon meer bedrijfsuren dit is een mooie compensatie.

De panelen zijn naar het oosten gericht met een helling van 15 graden. Ik denk zelf dat je met z’n positie beter kunt kiezen voor thinfilm. Mede om dat de hellingshoek nagenoeg geen invloed heeft bij thinfilm. In voorjaar en najaar bij een lage zonnestand gaat het directe zonlicht gewoon over de panelen heen. Zeer lage productie in de winter met mono in deze positie. Dit zal een stuk beter zijn als je met mono panelen pal op zuid staat onder een hoek van 35.
Voordelen van thinfilm:

• Veel gevoeliger voor diffuuslicht (in NL is er altijd wel bewolking)
• Minder gevoelig voor hoge paneel temperaturen.
• Kosten per WP zijn een stuk lager. (€ 1500,00 voor deze installatie)

Nadelen:

• Alleen inverter’s met scheidingstrafo zijn toepasbaar.
• DC min-pool moet geaard zijn van de inverter.
• Gevoelig voor TCO corrosie. (waarschijnlijk geen langere levensduur van meer dan 25 jaar)

Een foto van Mano’s nieuwe panelen. (klik voor een vergroting):

Recent nagekomen: de juli-productie van beide PV-systemen van Mano:

Juli was een maand met veel zon en hoge buitentemperaturen. Ik heb de gegevens van de 2 systemen nauwkeurig bijgehouden.

Productie CEEG  Monokristall. (700 Wp – Oriëntatie: oost – Dakhelling: 15 °)

• 87,09 kWh (genormeerd: 124,42 kWh/kWp)
• Gemiddeld piekvermogen gemeten over 31 dagen: 560 Watt (80,0% van maximaal)

Productie Sharp Thinfilm (484 Wp – Oriëntatie: oost – Dakhelling: 15 °)

• 70,05 kWh (genormeerd: 144,73 kWh/KWp)
• Gemiddeld piekvermogen gemeten over 31 dagen: 437 Watt (90,2% van maximaal)

Hier uit is vrij snel op te maken dat Thinfilm 15% meer heeft opgeleverd per kWp. Je kunt ook zeer goed zien dat bij 50% bewolking thinfilm veel beter draait als mono.
Hierbij moet ik wel zeggen dat het substraat de geleidende oppervlakte laag zich eerst moet zetten. De TCO laag levert de eerste honderden ‘bedrijfsuren’ meer op als nom. volgens type plaatje. Ook de eerste 2 jaar is het glas gevoelig voor glas corrosie: hierdoor loopt het rendement met 1 a 1,5% terug, daarna blijft het ongeveer op deze waarde. Dit treedt op bij zowel mono, poly en thinfilm panelen.

De kosten van CEEG monopanelen Euro 5,00 per Wp handelsprijzen 2009, nu (2010) Euro 3,50

De kosten van Sharp thinfilm Euro 2,93 per Wp handelsprijzen 2010

De meerprijs van Euro 0,57 per Wp bij monokristalijn is gewoon weggegooid geld. Monokristalijn heeft het hoogste wattage per m2, maar als je gaat kijken wat er werkelijk gemiddeld geleverd wordt, dan valt dat erg tegen. De tijd dat Mono maximaal produceert is in Nederland minder dan 1%. Ook als je naar de productiekosten gaat kijken, verbruikt monokristallijn aanzienlijk meer grondstoffen dan bij Thinfilm. Er is ook veel meer warmte noodzakelijk om de wafers te produceren. Monokristallijn moet minimaal 3 jaar produceren om energieneutraal te zijn, dat is een behoorlijke tijd.

Aldus Mano Lebbink. Thinfilm is een zeer interessante ontwikkeling. Misschien is thinfilm techniek in het Nederlandse (overheersend bewolkte) weer te verkiezen boven de gangbare kristallijne zonnepanelen, zowel wat betreft opbrengst als aanschafkosten. Zeker bij een niet optimale opstelling doen thinfilm zonnepanelen het een stuk beter van kristallijne zonnepanelen. Nadeel is nog dat er, vergeleken met kristallijne modules, méér oppervlak nodig is voor het hetzelfde vermogen.
Ik heb nog een schuurtje waar ook wel een paar van die fraaie Sharp thinfilm panelen op zouden passen…