“Zon en wind vormen een doodlopende weg”

Vandaag staat er op de website van NRC een opiniestuk van de heer Gilling, een hoogleraar van de Radboud Universiteit.
Giling stelt dat zonne- en windenergie doodlopende wegen zijn in het kader van onze toekomstige energievoorziening, zonder daarbij aan te geven welke wegen de westerse wereld dan wèl in zou moeten slaan. De grillige levering en onvoldoende oppervlakte voor zonnepanelen zijn de voornaamste bezwaren van Gilling.

Op zich heeft Giling een punt: als we onze huidige energieconsumptie willen voortzetten, ook wanneer de fossiele brandstoffen opraken, dan gaan we het met zonne- en windenergie alleen niet redden. Maar aangezien olie, gas, kolen en kernenergie allemaal doodlopende wegen zijn, zal het mijns inziens op den duur onmogelijk blijken om het excessieve energiegebruik vol te houden. Helaas gaat Gilling daar verder niet op in. Daarom zullen we volle bak moeten inzetten op energiebesparing.

In zijn berekeningen doet Gilling erg zijn best om het onvermogen van zonne- en windenergie te benadrukken. Dieptepunt in zijn betoog is de berekening van de hoeveelheid zonnepanelen om het totale energiegebruik (incl. vervoer en transport) te dekken. Welja, alsof we business-as-usual kunnen doorgaan door alle vervoer eventjes te elektrificeren. Die 23.000 km2 (55% van het NL-landoppervlak, Gilling rond voor extra effect af naar 2/3) die in dat geval nodig is valt mij eigenlijk nog mee.

Ik heb zelf een berekening gemaakt hoeveel zonnepanelen er nodig is om de Nederlandse elektriciteitsconsumptie te dekken. Eén vierkante meter zonnepaneel levert in NL jaarlijks ongeveer 100 kWh op. (0,1 megawattuur, MWh). De Nederlandse elektriciteitsproductie is 108 terrawattuur (108 miljoen MWh). Om dat met zonnepanelen op te wekken is er dus 108.000.000/0,1 = 1,04 miljard m² nodig. Dat is 1080 vierkante kilometer. Op het totale oppervlak van Nederland (41.526 km²) is dat 2,6%. (Gilling komt met zijn berekening op 1270 km2, ~3%).

Gilling heeft het ook louter over landoppervlak die door zonnepanelen in beslag genomen wordt. En die honderden vierkante kilometers onbenut dakoppervlak op bedrijven en woningen dan? Laten we die eerst eens een betere bestemming geven door ze energie te laten opwekken! In Duitsland doen ze niet anders; vrijwel elk geschikt dak is daar voorzien van zonnepanelen. Grote vrije-veld installaties worden voornamelijk gebouwd op in onbruik geraakte terreinen (zoals voormalige militaire oefenterreinen).

En dan meent Gilling ook nog dat alle benodigde duurzame elektriciteit in Nederland opgewekt zou moeten worden. (vreemde stelling: de steenkool en uranium die in Nederland voor elektriciteitsproductie worden toegepast komen ook uit het (verre) buitenland).
Bufferen van duurzaam opgewekte energie voor een meer constante levering is een uitdaging. Maar waterbekkens voor energieopslag moet je niet in Nederland doen. Genoeg omringende landen met meer hoogteverschillen. Nederland heeft wel een Noordzee waar het vaak waait. Het mooie van duurzame energiebronnen is juist dat ze overal ter wereld beschikbaar zijn. Maak daar dan ook gebruik van! De wereld houdt niet op bij onze landsgrenzen. (al denkt de PVV daar anders over). Als de zon in Nederland niet schijnt, dan waait het elders in Europa wel.

Al met al een behoorlijk negatief stuk van een conservatieve docent. Die denkt dat duurzame energie ook centraal geregeld moet worden, terwijl decentralisatie het toverwoord is bij duurzame energiebronnen. Zet al die bedrijfs- en woningdaken aan het werk door ze energie te laten opwekken: 20% “grillige” zonne- en windenergie kan het elektriciteitsnet makkelijk aan.